Search

چرا تلگرام در میان ایرانیان محبوب است؟

واقعیت انکارناپذیر آن است که تلگرام در ایران، پیام‌رسانی بسیار محبوب است. نکته جالب‌توجه اینجاست که بر خلاف اکثر شبکه‌های اجتماعی، این پیام‌رسان فقط بین جوانان و معتادان به فضای مجازی محبوب نیست بلکه در میان افراد سالمند نیز اعتیاد و شیفتگی به تلگرام وجود دارد.

این ادعا با رجوع به آماری که خود جمهوری اسلامی ارائه می‌دهد نیز قابل تصدیق است وقتی به یاد بیاوریم که بر اساس گزارش‌های داخلی و علی‌رغم فیلترینگ تلگرام از بهار ۱۳۹۷، در سال ۱۳۹۸  تعداد کاربران فعال ایرانی تلگرام بین ۴۰ تا ۴۵ میلیون نفر است؛ رقمی بسیار قابل توجه که نشان می‌دهد به احتمال فراوان، تلگرام محبوب‌ترین پیام‌رسان در ایران است.

خبرگزاری ایرنا نیز در دی‌ماه ۹۸ طی گزارشی از افزایش کاربرد تلگرام در ایران خبر داد و گفت در ماه آذر ۱۳۹۸ استفاده از تلگرام در ایران، ۱۸ درصد رشد داشته است. با وجود اینکه در پی تظاهرات سراسری دی‌ماه ۹۶ فیلتر شد ولی از میزان محبوبیت آن کاسته که نشد بلکه بنا به گزارش خبرگزاری ایرنا و گزارش‌های داخلی، حتی پس از اعتراضات سراسری آبان ۹۸، کاربران آن در ایران افزایش نیز پیدا کردند. 

به گزارش ایرنا استفاده از تلگرام در آذر ۹۸ به صورت میانگین ۱۹۷ میلیون بازدید در هر روز بیشتر از ماه آبان بوده است. در این گزارش چنین آمده است: «با وجود آن که در اوایل آذرماه به علت قطعی اینترنت، استفاده از این شبکه اجتماعی محدود شده بود، اما با اتصال مجدد اینترنت، استفاده از این شبکه اجتماعی در روندی کاملا صعودی، به بیشترین میزان خود در ماه‌های اخیر رسیده است».

ولی چرا؟ چرا با اینکه تلگرام حتی در سطح دنیا، پیام‌رسان خیلی شناخته‌شده‌‌ای نیست، در میان ایرانیان این اندازه محبوب است؟ 

بخشی از علت محبوبیت تلگرام احتمالا فنی‌ست؛ آسان‌بودن فعالیت با آن و محیط ساده‌ای که برای کاربران فراهم می‌کند احتمالا یکی از دلایل عمده محبوبیت تلگرام، خصوصا نزد اقشار سالمند است. «حمید ضیایی‌پرور» – معاونت وقت مرکز فناوری اطلاعات و رسانه‌‌های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی – در گفتگویی در سال ۱۳۹۶ درباره علت محبوبیت تلگرام از جمله به این اشاره می‌کند که این پیام‌رسان با سرعت پایین اینترنت در ایران همخوانی بیشتری دارد.

او همچنین سرویس‌های متنوع این پیام‌رسان از جمله: «امکان گروه‌سازی، ایجاد سوپرگروه، ربات، کانال، ارسال پیام صوتی و تصویری و…» نام برد و آن را نیز دیگر علت محبوبیت این پیام‌رسان در ایران دانست. به گفته او: « تلگرام تقریباً جایگزین تمام سرویس‌های سابق اینترنت مانند ایمیل، وب‌سایت‌ها و گرو‌ه‌های مختلف شده است. تلگرام سعی دارد که هر کاربر با داشتن تنها یک اکانت تمام نیاز‌های خود در فضای مجازی را برآورده کند».

مسئله محبوبیت تلگرام در ایران سویه‌های اقتصادی هم دارد. روزنامه «دنیای اقتصاد» به قابلیت تلگرام برای ایجاد یک بازار مجازی اشاره می‌کند و می‌نویسد: «قابلیت‌هایی که تلگرام برای تبادل اطلاعات و آسان‌سازی دسته‌بندی آنها برای کاربرانش ایجاد می‌کند، یکی از دلایل محبوبیت آن محسوب می‌شود. تولید بات‌های ویژه فروش محصولات در فضای تلگرام نیز مهم است».

به تلگرام به مثابه یک بازار مجازی اشاره شد. جالب است که بدانیم تلگرام در میان ایرانیان حقیقتا نقش یک خرده‌بازار مجازی را نیز بازی می‌کند و این خاصیت تلگرام تا قبل از فیلترینگ آن در بهار ۱۳۹۷ بسیار برجسته بود. «سعید مهدیون» – فرمانده بسیج وزارت ارتباطات – در اسفند ۱۳۹۶ و در گرماگرم بحث پیرامون فیلترینگ احتمالی تلگرام اعلام کرده بود: «بیش از ١٨٠‌هزار خانواده ایرانی از تلگرام کسب درآمد مستقیم با گردش مالی چند ١٠‌میلیارد تومانی دارند».

«افشین کلاهی» –  نایب‌رئیس اول کمیسیون کسب‌وکارهای نوین و دانش‌بنیان اتاق ایران – نیز در این باره حرف مهدیون را تایید کرده بود و گفته بود: « ۱۰ تا ۱۵ هزار کسب‌وکار تلگرامی می‌تواند به صورت مستقیم و غیر مستقیم برای ١٨٠‌هزار خانواده ایجاد شغل کرده باشد و رقم اعلام‌ شده دور از ذهن نیست».

تلگرام در ایران پیش از فیلترینگ محبوب بود؛ بنا به گزارش‌های رسمی پس از فیلتر محبوب‌تر نیز شد!