فرا داده یا متاداده، دادههایی را شامل میشود که با توصیف شکل دیگری از دادهها، اطلاعات زیادی در مورد فایلها در اختیار ما قرار میدهند. در کلامی ساده تر متادیتا به معنی اطلاعات در مورد اطلاعات است! متاداده به خودی خود بد نیست، اما ممکن است شامل اطلاعاتی در مورد شخص شما، دستگاه ها یا سازمانهای مرتبط باشد بدون ای نکه شما متوجه آن باشید. بسیاری از دستگاهها مانند کامپیوتر، دوربین و یا گوشیهای هوشمند، به طور خودکار فراداده را در هر فایل دیجیتالی که ایجاد میکنید جاسازی میکنند. علاوه بر این، بسیاری از برنامههای نرم افزاری و یا فرمتهای فایلی مختلف، شامل متغیرها و استانداردهای مخصوصی هستند که برای انواع خاصی از ابرداده ها کاربرد دارند. به عنوان مثال یک فایل نوشتاری”Ms-Word ” به طور پیش فرض، اطلاعاتی در مورد نویسنده، تاریخ و زمان سند ایجاد شده و یا هر گونه نظر و یا تجدید نظز در آن اعمال شده است. برخی از نمونههای ابرداده عبارتند از:تاریخ ایجاد فایل و زمانآدرس یا موقعیت جغرافیایی که در آن فایل ایجاد شدهنام، نام سازمان مربوطه، نام و آدرس “IP” کامپیوتر شمانام هر یک از همکاران که در سند آمده یا نظری از آنان اعمال شده باشدنوع دوربین استفاده شده و تنظیمات زمانی که عکس گرفته شده استانواع فایلهای صوتی و یا دستگاه ضبط ویدیویی که شما از آنها استفاده کردید. همچنین تنظیمات زمانی مربوط به زمان ضبطساخت، مدل و ارائهدهنده خدمات گوشیهای هوشمندشما ممکن است به لحاظ امنیتی مایل به حفظ این اطلاعات مهم در کنار این نوع فایلها نباشید و بخواهید آن را حذف کنید. در این مطلب روشهای حذف متادیتا با نرمافزارهای مختلف آموزش داده میشود. چرا متادیتا مهم و شخصی تلقی میشود؟”Metadata” یکی ازمهمترین مفاهیم در دنیای کامپیوتر است که شاید کم در مورد آن میدانید. یکی از کاربردهای مهم متادیتا، به دست آوردن اطلاعاتی در مورد منبع فایل است. به عنوان مثالتیم رسانه آزمایشی (MIT Media Lab’s) دانشگاه ام.ای.تی در پروژهای به نام “Immersion” یا غوطهوری، با بررسی اطلاعات متادیتای ایمیلها و جمعبندی اطلاعات حاصل، قادر است نقشهای از مکتوبات و روابط شما با دوستان و آشنایان را ترسیم نماید. بر همین مبنا ممکن است متادیتای ایمیلها برای امنیت شما مضر باشد چرا که میتواند بخشی از اطلاعات شخصی شما را در اختیار دیگران قراردهد هر چند احتمال دارد این اطلاعات در ظاهر بسیار کم بوده و مهم تلقی نشوند.در تصویر بالا نمونهای از بررسی پیامهای جیمیل کاربری توسط گروه آزمایش رسانه ام.ای.تی ارائه شده است که نشان میدهد شخص با چه احتمالی با چه کسانی و چندین بار در آینده ارتباط خواهد داشت.برنامه اسکن غوطهوری (Immersion) روی فرستنده و “CC”، زمان انتشار پیام در جیمیل، یاهوو یا “MSExchange” تمرکز دارد. یک اسکن از حساب جیمیل کاربر بالا نشان داد که بیش از پنجاه هزار پیغام در ۱۰ سال دریافت کرده است. ایمرژن ۱۸۹ همکار و دوست وی را شناسایی کرده است و همچنین تعداد دوستان ، همکاران جدید و تعداد پیامهای ارسالی و دریافتی را برای بقیه روزهای سال ۲۰۱۴ پیشبینی میکند.دسترسی به متادیتای ایمیل ساده است اما حذف کردن آن مشکل است.”MakeUseOf’s Guy McDowell” نحوه دریافت اطلاعات متادیتا را از طریق ایمیل توضیح میدهد. همچنین با پرداختن به انواع متادیتا، شما را برای آشنایی با تعریف دقیق متادیتا به استانداردهای اینترنت”RFC 2822” ارجاع میدهد.گاردین میگوید برای حذف فرادادههای موجی در ایمیلها، به جز غیرفعال کردن سرویسهای مکانیابی در گوشیهای هوشمند خود، کار زیادی نمیتوان کرد. اما با این حال متادیتای موجود در فایلهای پیوست شده را میتوان حذف کرد. مثل اسناد آفیس، پیدیاف و تصاویر که هر یک مجموعهای از اطلاعات را به صورت متادیتا به همراه دارند که اینجا نحوه حذف یا ویرایش اطلاعات متادیتا آموزش داده میشود. حذف متادیتا از اسنادمایکروسافت امکاناتی دارد که از طریق تنظیماتی که انجام میدهید قادر خواهید بود قبل از اشتراکگذاری اسناد “اطلاعات شخصی و حساس” را حذف کنید. مایکروسافت از امکان حذفاطلاعات خاص در ابرداده از اسناد ورد ۲۰۱۳ ، ۲۰۱۰ اکسل ۲۰۱۳ و اکسل ۲۰۱۰، پاورپوینت ۲۰۱۳، پاورپوینت ۲۰۱۰ و ورد ۲۰۰۷، اکسل ۲۰۰۷ ، پاورپوینت ۲۰۰۷، و حتی ورد ۲۰۰۳، اکسل ۲۰۰۳ و پاورپوینت ۲۰۰۳ برخوردار است که میتوانید به لینکهای مربوط رجوع کرده و از آن استفاده کنید.حذف متادیتا به کمک Windows Explorerویندوز اکسپلورر (File Explorer in Windows 8.1) اجازه مشاهده کردن و حذف متادیتای فایلها را از طریق کادر محاورهای “Properties” به شما میدهد. سریعترین روش استفاده از منوی راست کلیک، “Properties” را انتخاب کرده سپس مسیر زیر را دنبال کنید:Properties > Details > Remove Properties and Personal Information > “Create a copy with all possible properties removedدر این صورت یک نسخه کپی از فایل مورد نظر با حذف تمام اطلاعاتی که حذف آن ممکن است ایجاد میشود.با این حال این روش ممکن است در مواقع حذف فرادادهها از فایلهای تصویری “EXIF” کار نکند در این صورت برنامه رایگان “Metability QuickFix” برای از بین بردن اطلاعات “GPS” توصیه میشود.حذف متادیتا از اسناد نوشتاریمایکروسافت برای حذف اطلاعات شخصی یا حساس ابزاری به نام “Document Inspector” برای کاربران ارائه کرده است که در اینجا با نحوه کاربرد آن آشنا میشویم. توجه داشته باشید که این امکان از فایلهایی که به طور اتوماتیک برای حفظ اطلاعاتی و کپی رایت (IRM) که از قبل تنظیم شده است پشتیبانی نمیکند. توصیه ما این است که قبل از استفاده از” Document “Inspector مشخص کنید سند متعلق به شماست.