محمدجواد آذری‌جهرمی؛ بازجوی فنی و وزیر قطع اینترنت
«کشور به شنود نیاز دارد زیرا با موضوعات و مشکلات امنیتی روبرو است. ... در دوران فعالیتم مسئولیت شنود را نداشتم بلکه مسئولیت زیرساخت‌های فنی ساخت تجهیزات صنایع این موضوع را بر عهده داشتم و این را افتخار می‌دانم؛ در برابر حقوق قانونی ایستادگی و مقابل بی‌قانونی‌ها ایستادم و امروزه محکوم به شکستن حریم خصوصی مردم شده‌ام.»
این بخشی از سخنان محمدجواد آذری‌جهرمی است. او متولد ۱۳۶۰ در جهرم استان فارس است و در رشته مهندسی برق قدرت در دانشگاه «صنعت آب و برق» تحصیل کرده است. از سال ۱۳۸۴- زمانی که تنها ۲۴ سال داشت - در دوران ریاست غلامحسین محسنی‌اژه‌ای بر وزارت اطلاعات، به عنوان کارشناس فنی در این وزارت‌خانه آغاز به کار کرد و تا سال ۸۸ در این سمت باقی ماند.
در سال ۹۶ پس از معرفی او به عنوان وزیر از سوی حسن روحانی، رئیس دولت تدبیر و امید، و پیش از رأی اعتماد مجلس شورای اسلامی، در رسانه‌های اجتماعی بحث‌های جدی درباره سوابق مخدوش او درگرفت. برخی فعالان سیاسی و حقوق بشری در توییتر، آذری جهرمی را مسئول بازجویی‌های فنی تعدادی از معترضان انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۸۸ دانستند. همچنین «کمپین حقوق بشر» در گزارشی نوشت: «برخی از زندانیان سابق و فعالین سیاسی و مطبوعاتی، در شبکه‌های اجتماعی از اینکه محمدجواد آذری‌جهرمی، در زمان بازداشت بازجوی آن‌ها بوده خبر داده‌اند. برخی از این افراد حتی خاطر‌نشان کرده‌اند که کاندیدای جوان وزارت ارتباطات در جریان تفتیش منازل آن‌ها قبل از بازداشت، حضور داشته است.»
این گزارش همچنین از خرید دستگاه‌ها و تجهیزات شنود در زمان تصدی جهرمی بر شرکت زیرساخت‌های فنی و تجهیزات صنایع خبر داد: «در آن زمان نهادهای حکومتی، با پوشش شرکت‌های خصوصی یا نیمه‌دولتی - اما در واقع با سفارش نهادهای امنیتی - از طریق شرکت‌های واسطه در شرق آسیا، برای دورزدن تحریم‌ها و در اختیار گرفتن این تجهیزات تلاش کردند و در این زمینه موفق شدند دستگاه‌هایی را برای شنود و استراق سمع، تماس‌های تلفنی و همچنین شناسایی موقعیت افراد بر اساس موقعیت جغرافیایی آن‌ها و حتی دستگاه‌های تشخیص صدا، تهیه کنند ... و از این تجهیزات برای به‌تله‌انداختن و دستگیری فعالین سیاسی، تنها به خاطر فعالیت‌های مسالمت‌آمیزشان - که همگی در چارچوب استاندارهای آزادی بیان است - استفاده کردند.»
اما جهرمی در پاسخ به این ادعاها ضمن اینکه اعلام کرد کشور به شنود نیاز دارد، گفت: «در دوران فعالیتم مسئولیت شنود را نداشتم بلکه مسئولیت زیرساخت‌های فنی ساخت تجهیزات صنایع این موضوع را بر عهده داشتم و این را افتخار می‌دانم.»
راه‌اندازی «شبکه ملی اطلاعات»
طرح شبکه ملی اطلاعات همان طرح «اینترنت ملی» است که ایده آن در سال ۱۳۸۴ در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت اول محمود احمدی‌نژاد مطرح شد. هدف این پروژه ایجاد یک شبکه داخلی است که بتواند مستقل از شبکه جهانی اینترنت عمل کند. به این ترتیب هر زمانی که مقامات حکومتی اراده کنند، شبکه جهانی اینترنت را قطع یا مختل می‌کنند بدون آنکه به کارکرد شبکه داخلی خللی وارد شود. آذری جهرمی به عنوان رئیس پیشین شرکت ارتباطات زیرساخت و پس از آن وزیر ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات نقش قابل توجهی در راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات دارد. تا جایی که در خرداد ۹۹ هم از هزینه بالای ۱۰۰هزار میلیاردی برای توسعه این شبکه خبر داده است.
وخیم‌تر‌شدن وضعیت آزادی‌های اینترنتی
در سال اول ریاست آذری‌جهرمی بر وزارت ارتباطات و فن‌آوری، پیام‌رسان محبوب و پرمخاطب تلگرام در ایران فیلتر شد. اگرچه دستور این فیلترینگ را دادسرای فرهنگ و رسانه صادر کرده بود، دست‌کم می‌توان گفت که آذری‌جهرمی علی‌رغم وعده‌های خود و رئیسش حسن روحانی، تلاشی برای ممانعت از این کار نکرد. چه آنکه ظاهرا او در برابر تصمیم‌گیرندگان اصلی، فرودست به حساب می‌آید.
آذری‌جهرمی برای ازکارانداختن فیلترشکن‌های مورد استفاده کاربران در ایران هم تلاش بسیاری کرده است. در اردیبهشت ۱۳۹۷ او اعلام کرد که فیلترشکن‌ها، باج‌افزار هستند و «حركت برای مسدود كردن فیلترشكن‌‌ها آغاز شده است».
رفع فیلتر توییتر نیز از وعده‌های وزیر جوان جمهوری اسلامی بود که هرگز اتفاق نیفتاد و این شبکه اجتماعی تا کنون [۱۳۹۹] در ایران مسدود است. در مرداد ۱۳۹۶ او موضع‌گیری توییتر در اعتراضات سال ۸۸ را در فیلتر‌شدن این شبکه اجتماعی دخیل دانست و گفت: «مقوله فیلترینگ توئیتر به واسطه موضوعات حاکمیتی انجام شده است. ... به طور خاص این شبکه در رخداد سال ۸۸ موضعی علیه حکومت ایران داشت. در آن زمان و بر اساس اظهاراتی که از سوی مدیر این شبکه مطرح شد ... فیلتر توئیتر ... اتخاذ شد.» او البته دوباره وعده داد که این مشکل با اعتماد متقابل بین شرکت توئیتر و رژیم جمهوری اسلامی قابل حل است؛ گرچه انگار پس از سه سال این اعتماد ایجاد نشده است! ظاهرا مراد آذری‌جهرمی این است که توییتر باید تن به خطوط قرمز جمهوری اسلامی بدهد تا اعتماد ایجاد شود. هرچه هست او به همراه دیگر مقامات جمهوری اسلامی - از رهبر تا پایین - با استفاده از اینترنت بدون فیلتر در توییتر حضوری فعال دارد.
افشای رانت و قراردادهای کلان خواهرزن و باجناق
در آبان ۹۸ حمیده زرآبادی، عضو فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی، انتصابات فامیلی وزیر ارتباطات را افشا کرد و گفت: «خانم ثنا اسدیان، متولد ۶۵، خواهر خانم آقای وزیر است که ماهانه ۶۹ میلیون حقوق می‌گیرد.»
ثنا اسدیان با نمایندگی «بیمه ما» - وابسته به بانک ملت - قراردادهای سنگین بیمه‌ای با شرکت رایتل بسته است که کارمزد او طی تنها ۳ سال، ۲میلیارد و۳۰۰ میلیون تومان بوده است. این سوال توسط این نماینده مجلس پیش‌آمده بود که با توجه به اینکه این نمایندگی از اواخر آذر ۱۳۹۴ فعالیت خود را شروع کرده است، چگونه توانسته است انحصار کلیه خدمات بیمه‌ای شرکت بزرگی چون رایتل را به دست آورد؟
آذری جهرمی به دنبال این افشاگری در ۱۵ آبان ۹۸ خواستار گفت‌و‌گوی زنده اینستاگرامی با حمیده زرآبادی شد که زرآبادی به گفته خودش به دلایل کاری و مشکل اینترنت در این برنامه زنده شرکت نکرد. او پیش از آن از آذری جهرمی خواسته بود که «برخی چهره‌ها نظیر ثنا اسدیان، یاشار سلطانی، مصطفی فقیهی، علی مرادی، بهروز عزیزی نیز حضور داشته باشند».
در نهایت وزیر ارتباطات به همراه علی نواب‌زاده، باجناق خود، در این لایو اینستاگرامی شرکت کرد و تلاش کرد رانت‌خواری بستگان خود را رد کند. در میان این برنامه زنده خطای آذری‌جهرمی باعث شد دوربین موبایلش پشت صحنه را نشان دهد که دیده شد یک تیم حرفه‌ای با تجهیزات نورپردازی و فیلم‌برداری در حال ضبط و پخش برنامه هستند. وزیر جوان هرگز پاسخ روشن به ماجرای رانت‌خواری بستگانش نداد.
تحریم آذری‌جهرمی از سوی وزارت دارایی آمریکا
پس از اوج‌گرفتن اعتراضات سراسری آبان ۹۸ حکومت برای سرکوب شهروندان به مدت بیش از یک هفته، از ۲۵ آبان تا ۳ آذرماه، در روز روشن اینترنت سراسر ایران را قطع کرد. وزیر جوان در دفاع از این اقدام گفت: «حق داریم که اینترنت را قطع کنیم. ... کشورهای دیگه هم به دلیل مسائل امنیتی اینترنت را قطع می‌کنند، اصلا حق قطع‌کردن اینترنت در جهان به رسمیت شناخته شده!» البته با توجه به سابقه جهرمی که بازجوی وزارت اطلاعات بوده است، این سخنان جای تعجب ندارد.
اما این نقض آشکار حقوق بشر از دیده‌‌ها پنهان نماند و سرانجام در آذر ۹۸ وزارت دارایی آمریکا محمدجواد آذری جهرمی را به دلیل «نقش او در سانسور سراسری اینترنت» تحریم کرد.
لباس فضانوردان جمهوری اسلامی
در بهمن ۹۸ وزیر ارتباطات جمهوری اسلامی، عکسی از یک لباس فضانوردی را با هشتگ «آینده_روشن» و توضیح «لباس فضانوردان» در توئیتر منتشر کرد. کاربران بلافاصله عکس‌های اصلی این لباس را در اینترنت پیدا کردند و مشخص شد که این لباس ویژه «هالووین» را به قیمت ۲۰ دلار می‌توان از سایت آمازون خرید. البته زحمتی که آذری‌جهرمی برای لباس فضانوردی جمهوری اسلامی کشیده بود این بود که نشان ناسا و پرچم آمریکا را از لباس خریداری‌شده کنده بود و به جای آن پرچم جمهوری اسلامی را به لباس چسبانده بود. پس از جنجال‌های بسیار در فضای مجازی، سرانجام جهرمی در مصاحبه‌ای تلویزیونی عذرخواهی کرد و آن را اشتباه رسانه‌ای خواند.
امروز با وجود وعده‌های دروغین آذری‌جهرمی و حسن روحانی مبنی بر پاسداشت آزادی‌های اینترنتی، شاهد اجباری‌شدن حجاب در اینستاگرام، کنترل فضای مجازی، تسلط بر کاربران ایرانی و راه‌افتادن فقه فضای مجازی هستیم که جمهوری اسلامی با جدیت تمام برای آن‌ها هزینه می‌کند و در تلاش برای تغییر رفتار کاربران شبکه‌های اجتماعی است. اما باید دید علی‌رغم کنترل و فیلترینگ گسترده حکومتی، می‌توان جلو فراگیری استفاده کاربران از شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی در ایران را گرفت یا نه.
جدید مرتبط
نمایش مشخصات عمومی
در اَپ توانا ببینید!
