Search

سازمان فضای مجازی سراج چیست؟

«اگر آنها افرادی مانند مسیح علی‌نژاد را دارند که به نظام جمهوری اسلامی و حجاب هتاکی می‌کند، در مقابل این ما نیز خواهران حزب‌اللهی و انقلابی زیادی داریم که باید خود را نشان دهند…کار جبهه‌ای و آتش‌به‌اختیاری که رهبری فرمودند را فراموش نکنید».

سخنان بالا متعلق به فردی است به نام «منصور امینی» که در پاییز ۱۳۹۷ در «گردهمایی تخصصی فعالان فضای مجازی» در خراسان جنوبی به بیان آن پرداخته است. این فرد اکنون «مسئول سازمان فضای مجازی سراج» است. سازمانی که در حوزه فضای مجازی و تولید محتوا برای آن فعالیت می‌کند و فعالیت خود را «کار خودجوش فرهنگی» تعریف می‌کند.

در بخش «درباره ما» در این وبسایت، با متنی برخورد می‌کنیم که بیش‌ از آنکه اطلاعات خاصی درباره این سازمان به‌دست دهد، شبیه یک انشا است؛ ولی دست‌کم از خلال آن می‌توان پی برد که چه فضای فکری خاصی بر این سازمان حاکم است. به این بخش از معرفی‌نامه سازمان دقت کنیم:‌ «چطور می شود آتش توپخانه‌های فرهنگی را در یک جهت متمرکز کرد؟ افسران جنگ نرم در چه میعادگاهی باید با هم آشنا شوند حرف هم را بشنوند و برای عملیات مشترک آماده شوند؟ نبود چنین محل تجمیع مشترکی یکی از کمبودهای اصلی مجموعه‌های خودجوش فرهنگی در کشور بود…این دغدغه‌ای بود که جز با حمایت سازمان‌های انقلابی مرتفع‌شدنی نبود. یکی از سازمان‌هایی که تلاش نمود این دغدغه را به یک سیاست تبدیل کند، سازمان فضای مجازی سراج بود».

ابهام پیرامون این سازمان و ریشه‌های مادی و سازمانی‌اش، آن اندازه زیاد است که حتی فردی امنیتی – اطلاعاتی همچون «حسام‌الدین آشنا» – مشاور فرهنگی حسن روحانی – پس از انتقادات منصور امنیتی از وزیر ارتباطات، در قالب دو توییت پرسید: «سازمان فضای مجازی سراج دارای چه ماهیت حقوقی است؟ نقش حاکمیتی دارد؟ دولتی است؟ خصوصی است یا سازمان مردم‌نهاد؟ وابسته به چه نهاد یا مؤسسه‌ای است؟ از چه سالی آغاز به فعالیت کرده است؟ چه فعالیت‌هایی انجام می‌دهد؟ مهم‌ترین دستاوردهای فعالیتش تاکنون چه بوده است؟…این مؤسسه بیشتر ماهیت تجاری دارد یا فرهنگی یا امنیتی؟ بودجه آن چقدر است و از چه محلی تأمین می‌شود؟ ساختار اداری و تشکیلاتی آن چگونه است؟ چگونه عضوگیری می‌کند و دارای چه شرایط استخدامی است؟ مسئول آن با حکم چه کسی تعیین می‌شود؟ این مؤسسه دارای چه تجهیزات و تأسیساتی است؟»

وقتی درباره منصور امینی در فضای مجازی بیشتر جستجو کنیم درخواهیم یافت که او از افراد وابسته به جناح به اصطلاح «اصولگرا» در جمهوری اسلامی است. برای آشنایی با نوع اندیشه مدیریت حاکم بر این سازمان نیز کافی‌ست به این دست سخنان او توجه کنیم که می‌گوید: «چرا حوزه‌های علمیه، مراجع و علمای دین در بحث فقه آینده فضای مجازی، فلسفه و نحوه مواجهه با این فضا آینده‌نگری نمی‌کنند و کار عمیق انجام نمی‌دهند؟» یا از وزیر ارتباطات دولت حسن روحانی انتقاد می‌کند که چرا در حوزه فضای مجازی به سمت «بومی‌سازی» نرفته است. منصور امینی که حساب توییتری‌اش – به علت توییت‌های ضدیهودی و ضداسراییلی- توسط توییتر مسدود شد، از اینکه وزارت ارتباط برای ایجاد یک «پیام‌رسان اساسی برای رفع نیازهای مردم» کمک نمی‌کند به شدت انتقاد کرده بود.

وقتی درباره منصور امینی بیشتر جستجو کنیم به خبری درباره او در تیر ۱۳۹۷ برمی‌خوریم که حاکی از «تقدیر از زحمات مهندس منصور امینی در طول دوران تصدی مسئولیت قرارگاه فضای مجازی بسیج» است. تقدیری که توسط  «سردار محمدحسین سپهر» – جانشین سازمان بسیج مستضعفین – انجام گرفت. سازمان بسیج مستضعفین، از سازمان‌های زیرنظر فرماندهی کل سپاه پاسداران است. نکته دیگر اینکه وقتی درباره اخبار این سازمان بیشتر جستجو کنیم به این نکته بر می‌خوریم که مهمانان و سخنرانان این سازمان نیز مشهورترین و مهم‌ترین چهره‌های سپاه پاسداران هستند که از جمله می‌توان از فرماندهانی همچون «حسین نجات» در اینجا و «محمدعلی جعفری» در اینجا نام برد.

درواقع اینکه این سازمان تلاش دارد از خود چهره‌ای غیرحکومتی نشان دهد و صراحتا به روابط سازمانی خود با سپاه پاسداران یا سازمان بسیج مستضعفین اشاره نکند به این نکته باز می‌گردد که آن‌ها تلاش می‌کنند کار خود را «کار خودجوش فرهنگی» تعریف کنند که تلاش می‌کند «کم‌هزینه» و «به دور از کاغذبازی‌های بوروکراتیک» هم باشد. این در‌حالی‌ست که نگاهی به فعالیت‌های این سازمان نشان می‌دهد این مدعیات شبیه یک شوخی است. تلاش برای طراحی اپلیکیشن‌ها و بازی‌های اینترنتی مختلف که در سایت این سازمان قابل مشاهده است و نیز حوزه فعالیت این سازمان که استان‌های مختلف کشور را در بر‌می‌گیرد بدون بودجه‌ای قابل‌توجه امکان‌ناپذیر است. به عنوان نمونه‌ای از فعالیت‌های گسترده این سازمان می‌توانید اینجا و اینجا را ببینید.