اپلیکیشن شاد؛ ابزاری برای محرومیت از آموزش
«بزرگ‌ترین پلتفرم داخلی که بیش‌ترین کاربر و زمان استفاده را دارد، فعال کردیم؛ مجال این را نداشتیم که ابتدا طراحی، آزمایش و بعد اجرا کنیم و باید به‌سرعت فعال می‌شدیم؛ این در مسیر حرکت، خود را کامل می‌کند و قطعا همه کسانی که از شاد استفاده می‌کنند، می‌توانند شهادت دهند که روز‌به‌روز، این امکان فراهم‌تر شده است ... .»
این بخشی از سخنرانی محسن حاجی‌میرزایی، وزیر آموزش و پرورش جمهوری اسلامی، است درباره اپلیکیشن «شاد» در اواخر مهرماه ۱۳۹۹. حال آن‌که بعد از گذشت بیش از ۹ ماه از تعطیلی مدارس به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا و آغاز آموزش آنلاین، همچنان دانش‌آموزان، معلمان، کادر آموزش و خانواده‌ها با بیش‌ترین مشکلات در این زمینه مواجه هستند. ادعاهای مقامات درباره این سامانه با واقعیت فاصله بسیاری دارد و علی‌رغم تبلیغات بسیار، کارایی چشم‌گیری هم نداشته است.
شاد مخفف عبارت «شبکه آموزشی دانش‌آموزان» است. در تعریف این اپلیکیشن از سوی آموزش و پرورش جمهوری اسلامی پنج خصوصیت ویژه برای آن برشمرده شده که یکی از آن ویژگی‌ها این است که «نسبت به شبکه‌های اجتماعی خارجی ارزان‌تر است با این‌که کیفیت آن در سرعت نقل‌وانتقال داده‌ها با شبکه‌های اجتماعی خارجی برابر است». در حالی که بیش‌ترین گلایه‌ها از شاد به سرعت پایین آن و در ادامه،صرف هزینه مالی سنگین برای خرید اینترنت برمی‌گردد.
از اردیبهشت ۱۳۹۹ قرار بود استفاده از شاد برای دانش‌آموزان، رایگان باشد. تناقض‌گویی‌های مقامات جمهوری اسلامی در آموزش آنلاین هم مانند دیگر مسائل حکومتی شهروندان ایرانی را دچار چالش و بی‌اعتمادی کرده است. شهریور ۹۹ حسن روحانی، رئیس جمهور، گفت: «شبکه شاد باید برای خانواده‌ها بدون هزینه باشد.» اما ششم مهر ۹۹ وزیر آموزش و پرورش گفت: «اینترنت شبکه شاد هنوز رایگان نیست!» و همچنان موضوع رایگان‌بودن استفاده از این اپلیکیشن در کشور شفاف نیست.
حاجی‌میرزایی درباره شکایت‌های فراوان از سرعت پایین این اپلیکشن نیز گفت: «این اشکال یا ناشی از ابزار مورد استفاده نرم‌افزار بوده یا مربوط به زیرساخت‌ها، اینترنت و پهنای باند است.» همچنین در مصاحبه‌ای در پاسخ به این سوال که چرا استفاده از این سامانه هنوز رایگان نیست، تنها چیزی که توانست بگوید این بود: «وزارت ارتباطات در این زمینه قول رایگان‌شدن حجم مصرفی اینترنت نرم‌افزار شاد را داده است و آموزش و پرورش تحقق این وعده را حتما پیگیری خواهد کرد.»
سوی بحرانی ماجرای این اپلیکیشن متعلق است به دانش‌آموزان و حتی بسیاری از معلمانی که از داشتن دستگاه‌های هوشمند محروم‌اند یا ساکن مناطق محرومی هستند که همچنان زیرساخت و پهنای باند اینترنت در آن مشکل جدی دارد.
اپلیکیشن شاد مشکلات عدیده‌ای دارد. از جمله مشکلاتی که در مراحل ابتدایی استفاده از این شبکه دست‌و‌پاگیر می‌شود، الزامی‌بودن واردکردن کد ملی برای عضویت در آن است. به این ترتیب در همین مرحله ۵۰هزار کودک بدون شناسنامه کشور از آموزش محروم می‌مانند.
مشکل مهم دیگر، نبود زیرساخت‌های جامع اینترنت در کشور است. علاوه بر این‌که مسئله کندی اینترنت در ایران سراسری است، دانش‌آموزان مناطق محروم به همین اینترنت با سرعت پایین هم دسترسی ندارند و با خطر جدی بازماندن از تحصیل روبرو هستند. اگرچه مقامات ادعا کرده‌اند که راهکار آموزش تلویریونی را برای این قشر از دانش‌آموزان در نظر گرفته‌اند اما حتی پوشش آنتن تلویزیونی هم در برخی از مناطق کشور همچون بخش‌هایی از استان سیستان و بلوچستان وجود ندارد.
در برخی از شهرها و روستاهایی که آنتن‌دهی اینترنت ضعیف است، بسیاری از دانش‌آموزان، معلمان و حتی والدین مجبور به بالا رفتن از کو‌ها و تپه‌ها می‌شوند تا نقطه‌ای بیایند که بتوانند با دسترسی به اینترنت از آموزش آنلاین بهره بگیرند. در آذرماه ۱۳۹۹ ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که در آن دانش‌آموزان روستای زاویه در شهر خلخال به ارتفاعات این روستا آمده بودند و در سرمای شدید پناهگاه مختصری برای خود ساخته بودند تا بتوانند از اپلیکیشن شاد استفاده کنند.
در همین راستا خسرو ساکی، رئیس مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی، در آذر ۱۳۹۹ اعلام کرد که ۳ میلیون ]از ۱۴میلیون] دانش‌آموز کشور هنوز به سامانه شاد دسترسی ندارند.
اپلیکیشن شاد برای دانش‌آموزان دارای معلولیت خاص برنامهای ندارد
این سامانه هیچ برنامهای برای دانش‌آموزان دارای معلولیت از جمله کودکان دارای سندروم داون ندارد. وزیر آموزش و پرورش اواخر فروردین‌ماه ۱۳۹۹ گفت: «در فاز ابتدایی این طرح، برنامه ویژه‌ای برای این دانش‌آموزان در نظر گرفته نشده است.» او این سخنان را ۷ ماه بعد در مهر ۹۹ هم تکرار کرد و گفت: «هنوز شرمنده آن‌ها هستیم و کار خاصی نتوانستیم تا کنون برایشان انجام دهیم. کانال‌های خاصی ایجاد شده است اما به‌زودی "شادنما" برای آموزش استثنایی برای کم‌شنوایان و ناشنوایان راه‌اندازی می‌شود. برای نابینایان هم برنامهای داریم که تا یک یا دو ماه آینده ارائه می‌شود.»
برخی دیگر از مشکل‌هایاپلیکیشن شاد را در گزارشی دیگر در وب‌سایت تواناتک می‌توانید مطالعه کنید.
اپلیکیشن اجباری
۲۷ مهر ۱۳۹۹ وزیر آموزش و پرورش اعلام کرد: «در تمام مدارس، استفاده از شاد تعیین شده است و اجازه ندارند که از سایر پیام‌رسان‌های خارجی استفاده کنند.» به نظر می‌رسد این اجبار برای افزایش آمار کلی ثبت‌نام‌شده‌ها در این شبکه آموزشی است و آن‌هایی هم که از اپلیکیشن‌های دیگر استفاده می‌کنند می‌بایست در آن ثبت‌نام کنند؛ چراکه سید حسن الحسینی، مسئول شبکه شاد وزارت آموزش و پرورش، در هفتم مهر ۱۳۹۹ همزمان با آغاز سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ گفته است: «ما از سوی دولت موظف شدیم که خدمات پایه اصلی را در شبکه شاد ارائه دهیم و به همه مدارس توصیه کردیم وارد شبکه شاد شوند و از آن استفاده کنند به این دلیل که نظارت آموزش و پرورش بر نظام آموزشی کشور مستقر و مستدام باشد. حتی آن‌ها که از اپلیکیشن‌های دیگر استفاده می‌کنند، باید در شاد احراز هویت بشوند.»
شاد و سرقت اینترنتی
آبان ۱۳۹۹ رئیس پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات استان اصفهان از دستگیری فردی خبر داد که با قرار‌دادن لینک پرداخت الکترونیک جعلی در بستر برنامه شاد توانسته بود حساب بانکی یک شهروند را خالی کند. این فرد با ارسال این لینک جعلی پرداخت اینترنتی به حساب بانکی افراد دسترسی پیدا می‌کرد. گاهی نیز کلاهبرداران اینترنتی با ساخت اپلیکیشن‌های جعلی شاد اطلاعات دانش‌آموزان را به سرقت می‌برند. با توجه به قشر پرجمعیتی که می‌بایست از این اپلیکیشن استفاده کنند موضوع امنیت دیجیتال یک مسئله جدی به شمار می‌آید اما گویا در نظر مسئولان جمهوری اسلامی اهمیت ندارد.
علی‌رغم حجم زیاد مشکلات و موانعی که این اپلیکیشن و آموزش مجازی در ایران دارد، برخی مسئولان جمهوری اسلامی همچنان اصرار دارند که می‌بایست نیمه پر این لیوان را دید. به نظر شما نیمه پر لیوان «شبکه آموزشی دانش‌آموزان» چیست؟
جدید مرتبط
نمایش مشخصات عمومی
در اَپ توانا ببینید!
