Search

ویلیام رمزی؛ شیمی‌دانی که گازهای بی‌اثر را کشف کرد

تواناتک- ویلیام رمزی (William Ramsay)، دوم اکتبر سال ۱۸۵۲ در گلاسکو اسکاتلند به دنیا آمد. در پنج سالگی به مدرسه Mr.Stark رفت و زمانی که تنها ده سال داشت در آکادمی گلاسکو پذیرفته شد. سال ۱۸۶۶، در چهارده‌سالگی وارد دانشگاه گلاسکو شد و در آن‌جا به یادگیری دروس یونانی، منطق، ریاضیات و زبان‌های لاتین پرداخت.

ویلیام از سال ۱۸۶۹ مطالعات و تحقیقات خود را به طور جدی در زمینه علم شیمی آغاز کرد و در همان سال مدرک کارشناسی شیمی را دریافت کرد. او برای ادامه تحصیل به دانشگاه توبینگن رفت و در ۱۸۷۲ دکترای شیمی گرفت. پس از آن برای مدتی به عنوان دستیار در کالج اندرسن مشغول به کار شد. سپس استاد شیمی دانشگاه بریستول شد و در کنار آن شروع به تحقیق روی ترکیبات شیمیایی پیچیده کرد.

1

ویلیام رمزی در سال ۱۸۸۷ به عضویت هیئت علمی دانشگاه UCL در آمد و یک سال بعد نیز عضو افتخاری انجمن سلطنتی شد. او در زمان مدیریتش اجازه تحصیل زنان و مردان را در کنار یکدیگر صادر کرد؛ پیش از او زنان و مردان در کلاس‌های جداگانه درس می‌خواندند. رمزی تا سال ۱۹۱۲ مدیر دانشگاه UCL بود.

در سال ۱۸۹۴ با لرد رایلی، دانشمند بزرگ علم فیزیک، آشنا شد. در همان سال طی یکی از تحقیقاتش پس از حذف ترکیبات شناخته‌شده هوا – یعنی اکسیژن، دی‌‌اکسید کربن و نیتروژن – متوجه شد گاز دیگری نیز در هوا موجود است. پس از تحقیقات بیش‌تر دریافت که طیف این گاز با هیچ یک از گازهای شناخته‌شده یکسان نیست، با هیچ عنصری ترکیب نمی‌شود و واکنشی نیز از خود نشان نمی‌دهد. آزمایش‌های بعدی ویلیام نشان داد که این گاز از اتم‌های تَکی تشکیل شده است. در سال ۱۸۹۵ ویلیام و لرد رایلی در مقاله‌ای این گاز بی‌‌اثر را آرگون نامیدند.

پیر جانسن و نورمن لاکیر پیش‌تر نشانه‌هایی از وجود گاز هلیوم را تایید کرده بودند؛ اما هیچ کدام نتوانسته بودند عنصر‌بودن این گاز را اثبات کنند. رمزی با تحقیقات و طیف‌نگاری‌هایی که در آزمایش‌های خود انجام داد موفق شد عنصر‌بودن هلیوم را تایید کند و نمونه‌هایی از آن را معرفی کند.

1

در سال ۱۸۹۶ ویلیام پیش‌بینی کرد گروهی از گازها به نام گازهای اتمسفر در جدول عناصر جای دارند که هنوز کشف نشده‌اند؛ برخی از این عناصر بعدها توسط او کشف شدند. رمزی که تصور می‌کرد هنگام کشف آرگون، یک گاز با غلظت پایین‌تر را نادیده گرفته است تحقیقات بیش‌تری در این زمینه انجام داد. او آرگون را منجمد، سپس آهسته تبخیر کرد، گاز تبخیرشده را جمع‌آوری کرد و پس از وارد‌کردن ولتاژ به این گاز نتیجه حیرت‌آور بود؛ او شاهد تشکیل نوری شدید بود. آزمایش ویلیام رمزی موجب شد عنصر جدیدی به نام نئون کشف شود. اولین لامپ نئونی توسط وی آزمایش شد. او با انجام آزمایش‌های بیش‌تر گاز کریپتون و همچنین سنگین‌ترین گاز بی‌‌اثر یعنی گاز زنون را کشف کرد.

ویلیام در سال ۱۹۰۲ مقام شوالیه و لقب «سِر» را از آن خود کرد و در سال ۱۹۰۴ نیز جایزه نوبل شیمی را به دلیل کشف گازهای بی‌‌اثر – گازهای نجیب – و جاگذاری در جدول تناوبی کسب کرد. او در سال‌های ۱۹۱۱ و ۱۹۱۲ به عنوان مدیر انجمن علمی بریتانیا انتخاب شد. ویلیام نخستین دانشمندی بود که کتاب‌های آموزشی شیمی را بر پایه جدول تناوبی عناصر منتشر کرد. از او به عنوان کاشف گازهای بی‌‌اثر نام برده می‌شود.

ویلیام رمزی سرانجام در ۲۳ جولای ۱۹۱۶ به دلیل ابتلا به سرطان درگذشت.