کن تامسون؛ سازنده سیستم عامل مولتیکس

تواناتک- کن تامسون (Kenneth Lane Thompson) چهارم فوریه سال ۱۹۴۳ در شهر نیواورلئان به دنیا آمد. او در رشته مهندسی برق و علوم کامپیوتر دانشگاه کالیفرنیا درس خواند و مدرک کارشناسی ارشد خود را در سال ۱۹۶۶ دریافت کرد. استاد راهنمای او در مقطع کارشناسی ارشد، الوین برلیکمپ، از دانشمندان معروف دنیای کامپیوتر، بود.

تامسون پس از پایان تحصیلات در آزمایشگاه بل مشغول به کار شد و در آن‌جا با دنیس ریچی آشنا شد. آن‌ها با همکاری یکدیگر شروع به ساخت سیستم‌عامل Multics کردند. تامسون در حین توسعه سیستم‌عامل مولتیکس، بازی Space Travel و زبان برنامه‌نویسی Bon را هم طراحی کرد. بازی Space Travel نخستین بازی کامپیوتری یونیکس است. در سال ۱۹۶۹ آزمایشگاه بل از پروژه سیستم‌عامل مولتیکس خارج شد.

تامسون برای توسعه بازی خود یک کامپیوتر قدیمی مدل PDP-7 خرید و به کار ادامه داد. پس از آن گروهی از محققان بل لبز به تامسون پیوستند و به رهبری او و ریچی شروع به ساخت یک سیستم‌عامل جدید کردند. آنان همچنین به طراحی مفهوم فرآیند کامپیوتری، فایل‌های دستگاهی و یک مترجم خط پرداختند. در نهایت برایان کرنیگان، یکی از اعضای گروه، نام یونیکس را برای سیستم‌عامل جدید انتخاب کرد. حافظه ۴ کیلوبایتی کامپیوتر PDP-7 تامسون را بر آن داشت تا سیستم‌عامل یونیکس را بسیار کم‌حجم بسازد و همین امر موجب موفقیت یونیکس شد. پس از ساخت یونیکس، تامسون تصمیم گرفت زبان مخصوص آن را هم طراحی کند. به همین دلیل زبان برنامه‌نویسی B را ساخت؛ زبانی که زمینه‌های توسعه زبان C را فراهم کرد.

بازنویسی کرنل یونیکس با زبان C موجب شد یونیکس به سیستم‌عاملی پرتابل تبدیل شود و این نخستین بار بود که سیستم‌عاملی به سخت‌افزار محدود نمی‌شد. انتشار نخستین اطلاعات درباره یونیکس در سال ۱۹۷۳ به وسیله تامسون و همچنین انتشار گزارشی درباره عملکرد یونیکس موجب شهرت این سیستم‌عامل شد.

در سال ۱۹۷۵ سیستم‌عامل یونیکس، توجه مسئولان دانشگاه برکلی را به خود جلب کرد. آنان نسخه‌ای از این سیستم‌عامل را برای دانشگاه سفارش دادند. تامسون به دانشگاه یوسی برکلی رفت و در نصب نسخه‌ای از این سیستم‌عامل با نام Version 6 Unix روی کامپیوترهای PDP-11/70 همکاری کرد و آن را به عنوان سیستم‌عامل اختصاصی دانشگاه توسعه داد. این نسخه از سیستم‌عامل، بعدها با نام BSD شناخته شد.

کن تامسون با همکاری جوزف کاندان نرم‌افزار و سخت‌افزار دستگاه شطرنج‌باز Belle را توسعه داد و در کنار آن برنامه‌ای نوشت که امروزه با نام Endgama tablebase شناخته می‌شود، این برنامه به نرم‌افزارهای کامپیوتری شطرنج کمک می‌کند در موقعیت‌های خاص بهترین تصمیم را برای حرکت بعدی اتخاذ کنند.

در میانه دهه ۸۰ میلادی، آزمایشگاه بل تصمیم گرفت جایگزینی برای یونیکس طراحی کند؛ این محصول با نام Plan 9 حاصل تلاش آزمایشگاه بل و کن تامسون بود.

در سال ۱۹۸۳ تامسون و ریچی به دلیل توسعه سیستم‌عامل یونیکس جایزه تورینگ را دریافت کردند. این زوج همچنین در سال ۱۹۹۰ از IEEE جایزه ریچارد همینگ را به طور مشترک دریافت کردند.

در سال ۱۹۹۷ نام کن تامسون در موزه تاریخ کامپیوتر ثبت شد و یک سال بعد بیل کلینتون، رئیس جمهور وقت آمریکا، مدال ملی فناوری را به او و ریچی اهدا کرد.

کن تامسون در سال‌های پایانی دهه ۹۰ میلادی از آزمایشگاه بل بازنشسته شد و به شرکت Entrisphere پیوست. او تا سال ۲۰۰۶ در آن شرکت مشغول به کار بود، پس از آن به شرکت گوگل رفت و روی توسعه زبان Go، یکی از پروژه‌های شرکت گوگل، کار کرد. تامسون و دنیس ریچی در سال ۲۰۱۱ نیز جایزه ویژه ژاپن در حوزه اطلاعات و ارتباطات را برای توسعه سیستم عامل یونیکس دریافت کردند.