Search

اینستاگرام یعنی اسرائیل؟؛ تاملی در یک توهم توطئه‌ اینترنتی

توهم توطئه میان کارگزاران جمهوری اسلامی نمود بسیار بارزی دارد. از شخص رهبر جمهوری اسلامی – که پشت هر رخداد به زعم او نامطلوب دست «دشمن» را می‌بیند – تا عوامل مبارزه با آزادی اینترنت در ایران که اینستاگرام را یک پلتفرم اسرائیلی می‌دانند، می‌توان نمودهای این توهم را دید. توهمی که فضای اینترنت را به یک فضای امنیتی بدل می‌سازد و توجیهات ظاهرا موجهی برای محدودیت گسترده آن به وجود می‌آورد.

به عنوان نمونه به همان توهم «اینستاگرام یعنی اسرائیل» بپردازیم. این توهم اینترنتی در بالاترین سطوح رسانه‌ای و تصمیم‌گیر درباره اینترنت در جمهوری اسلامی نمود دارد. از جمله می‌توان به شخص روح‌الله مومن‌نسب اشاره کرد که همکار کارگروه فیلترینگ در کشور بود. او از جمله مدافعان پرشور فیلترینگ گسترده پلتفرم‌های خارجی است و اکنون هدایت گروهی به نام «جبهه انقلاب اسلامی در فضای مجازی» را به عهده دارد که در سال ۱۳۹۳ اعلام موجودیت کرد.

روح‌الله مومن‌نسب، رییس گروه «جبهه انقلاب اسلامی در فضای مجازی»

مومن‌نسبت درباره نسبت اینستاگرام و اسرائیل در دی‌ماه ۱۳۹۷ گفته بود «اینستاگرام مربوط به اسرائیل است، مذاکره با اینستاگرام یعنی مذاکره با اسرائیل . طبق اطلاعات ما حتی نیروهای جزو اینستاگرام هم غیر اسرائیلی نیستند، فکر نمی‌کنم چنین اتفاقی شکل گیرد، حتی اگر شکل گیرد بزرگ‌ترین منفعت اینستاگرام محتوای غیرمجاز است. یک فیلم غیرمجاز که میلیون‌ها بار دیده شده وقتی که  حذف شود درآمد آنها کاهش پیدا می‌کن

د. نکته‎ی دیگر این است که مردم اخبار را از طریق منابع مجاز پیگیری می‌کنند و اصل فعالیت اینستاگرام بر اساس محتوای غیرمجاز است».

اسرائیل‌انگاری از ایسنتاگرام محدود به مومن‌نسب نمی‌شود. «خبرگزاری تسنیم» که از اصلی‌ترین رسانه‌های سپاه پاسداران است، در مرداد ۱۴۰۱ و پس از آنکه اینستاگرام به علت اظهارات نژادپرستانه و یهودی‌ستیزانه‌ی میثم مطیعی – از مداحان جمهوری اسلامی – صفحه او را مسدود کرد، مدعی شد این به علت تبعیت اینستاگرام از منافع اسرائیل است. تسنیم نوشته بود: «اینستاگرام همسو با منافع رژیم صهیونیستی، صفحه میثم مطیعی از مداحان کشورمان را به دلیل رجزخوانی ضد رژیم آدم‌کش اسرائیل در شب چهارم محرم مسدود کرد».

«خبرگزاری برنا» که وزارت ورزش و جوانان آن را اداره می‌کند و از رسانه‌های رسمی جمهوری اسلامی محسوب می‌شود، به قلم فردی به نام «علی پژوهش» در فروردین ۱۴۰۲ مدعی شد مدیرعامل اینستاگرام یک فرد «صهیونیست» است که که تمام توان خود را برای حمایت از اسرائیل گذاشته است و در این راه از حمایت سنگین آمریکایی‌ها برخوردار است.

توییت مهدی رسولی، مداح حکومتی، درباره ادعای اسراییلی‌بودن اینستاگرام

در آن نوشته آمده بود: «مدیران سکوهای آمریکایی نیز مانند سیاستمداران این کشور هرچه در توان دارند، برای حمایت از رژیم موقت صهیونیستی انجام می‌دهند تا دستگاه محاسباتی کاربران خود را تحت تأثیر قرار دهندکاری که سکوهای آمریکایی از جمله اینستاگرام و مدیرعامل صهیونیست آن، “آدام موسری” و گوگل و زیرسرویس‌های آن مانند گوگل ترنسلیت و یوتیوب با قدرت انجام می‌دهند».

این تنها سه نمونه از سه نهاد و فرد تاثیرگذار و پراهمیت خبری و حقیقی در جمهوری اسلامی در اسرائیل‌انگاری از یک پلتفرم محبوب بین‌المللی است. بدیهی است که اینستاگرام تحت نفوذ هیچ دولتی نیست و محتواهای فراوان بسیاری در انتقاد از دولت اسرائیل نیز می‌توان در آن یافت. چنانکه حتی دولت آمریکا نیز (دفتر اینستاگرام در این کشور قرار دارد) نمی‌تواند در سیاست‌گذاری‌های مربوط به اینستاگرام دخالت کند. درواقع پلتفرم‌هایی همچون اینستاگرام کاملا مخاطب‌محور هستند و این مخاطبان هستند که در این پلتفرم تولید محتوا می‌کنند.

دکتر مجید محمدی – جامعه شناس منتقد جمهوری اسلامی و مقیم آمریکا – با اشاره به همین نکته و با کنایه به دنباله‌روی جمهوری اسلامی از روسیه نوشته بود: «نه فیس‌بوک تحت تسلط دولت آمریکاست و نه اینستاگرام تحت تسلط دولت اسرائیل، اما نمی‌توان شرکتی را در روسیه تصور کرد که به طور آزاد و مستقل در روسیه‌ی تحت پوتین فعالیت کند. جمهوری اسلامی آگاهانه در برابر غرب به اردوگاه دیکتاتوری پیوسته است در عین آنکه خدمات غربی پیشرفته‌تر و ایمن‌تر است».